Tóm tắt:
Mụn rộp sinh dục (Herpes sinh dục) và sùi mào gà (Condyloma acuminata) là hai bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs) do virus gây ra, thường bị nhầm lẫn bởi các biểu hiện tại cơ quan sinh dục. Việc phân biệt chính xác có ý nghĩa quan trọng trong điều trị, phòng ngừa và tư vấn sức khỏe sinh sản.
1. Nguyên nhân gây bệnh
- Mụn rộp sinh dục (Genital Herpes): Gây ra bởi virus Herpes Simplex Virus (HSV) – chủ yếu là HSV-2, nhưng cũng có thể do HSV-1 trong một số trường hợp quan hệ bằng miệng.
👉 HSV xâm nhập qua vết trầy xước da niêm mạc, tồn tại tiềm ẩn trong hạch thần kinh và dễ tái phát.
(CDC, 2022) - Sùi mào gà (Genital Warts): Do virus Human Papillomavirus (HPV), chủ yếu là các chủng HPV 6 và 11 gây ra tổn thương lành tính ngoài da niêm mạc, không liên quan trực tiếp đến ung thư.
👉 Ngược lại, các chủng HPV 16, 18… liên quan đến ung thư cổ tử cung không gây sùi.
(WHO, 2023)
2. Biểu hiện lâm sàng
| Tiêu chí | Mụn rộp sinh dục | Sùi mào gà |
| Khởi phát | Sau 2–12 ngày tiếp xúc với HSV | Sau vài tuần – vài tháng tiếp xúc với HPV |
| Tổn thương điển hình | Mụn nước nhỏ, đau rát, vỡ tạo vết loét nông, đau | Mụn thịt mềm, màu hồng, không đau, hình dạng như súp lơ |
| Vị trí | Âm hộ, âm đạo, dương vật, hậu môn; có thể lan rộng | Vùng sinh dục, hậu môn, miệng |
| Triệu chứng toàn thân | Có thể sốt, đau cơ, sưng hạch bẹn | Không có triệu chứng toàn thân |
| Tái phát | Thường xuyên do HSV tồn tại tiềm ẩn | Hiếm khi tái phát nếu điều trị đúng |
3. Chẩn đoán
- Mụn rộp sinh dục:
- Phết tế bào Tzanck test (ít dùng hiện nay)
- PCR HSV (độ nhạy cao)
- Xét nghiệm huyết thanh tìm HSV IgM/IgG
(UpToDate, 2024)
- Sùi mào gà:
- Khám lâm sàng đặc trưng
- Sinh thiết tổn thương (khi nghi ngờ ác tính)
- Xét nghiệm HPV DNA test (kết hợp tầm soát cổ tử cung)
(CDC STI Guidelines, 2021)
4. Phòng ngừa
- Quan hệ tình dục an toàn
- Sàng lọc định kỳ các bệnh lây truyền qua đường tình dục
- Tiêm vắc xin phòng HPV (Gardasil 9) cho cả nam và nữ trước tuổi quan hệ tình dục (9–26 tuổi khuyến cáo)
(ACOG, 2022) - Không có vắc xin ngừa HSV hiện nay, nhưng điều trị dự phòng bằng Acyclovir có thể làm giảm lây nhiễm.
Kết luận
Mặc dù có biểu hiện tại vùng sinh dục và cùng là bệnh lây truyền qua đường tình dục do virus, nhưng mụn rộp sinh dục và sùi mào gà khác nhau về tác nhân, triệu chứng, điều trị và dự phòng. Việc phân biệt đúng giúp nâng cao hiệu quả điều trị, giảm lây lan và bảo vệ sức khỏe sinh sản, đặc biệt với phụ nữ trong độ tuổi sinh sản.
Tài liệu tham khảo:
- Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Sexually Transmitted Infections Treatment Guidelines, 2021.
- World Health Organization (WHO). Human papillomavirus (HPV) and cervical cancer, 2023.
- UpToDate: Genital herpes simplex virus infection, 2024.
- American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG). HPV vaccination guidelines, 2022.
