Tóm tắt
Giang mai là một bệnh lây truyền qua đường tình dục (STD) do xoắn khuẩn Treponema pallidum gây ra. Được mệnh danh là “kẻ ngụy trang”, giang mai nguy hiểm vì diễn tiến âm thầm, triệu chứng không đặc hiệu và khả năng gây biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời.
1. Cơ chế lây truyền và nguy cơ mắc bệnh
Giang mai lây truyền chủ yếu qua quan hệ tình dục không an toàn (âm đạo, hậu môn, miệng) với người nhiễm bệnh. Ngoài ra, bệnh còn có thể lây từ mẹ sang con trong thời kỳ mang thai, gây nên giang mai bẩm sinh – một biến chứng rất nguy hiểm có thể dẫn đến dị tật, sinh non hoặc thai chết lưu.
2. Triệu chứng theo từng giai đoạn
- Giai đoạn 1 (Sơ cấp): Xuất hiện vết loét nhỏ (săng giang mai) tại vị trí nhiễm – thường là bộ phận sinh dục, hậu môn hoặc miệng. Vết loét không đau và tự biến mất sau 3–6 tuần.
- Giai đoạn 2: Người bệnh có thể bị phát ban toàn thân (kể cả lòng bàn tay, bàn chân), kèm theo sốt nhẹ, mệt mỏi, nổi hạch, rụng tóc, đau cơ…
- Giai đoạn tiềm ẩn: Không có biểu hiện lâm sàng rõ rệt, nhưng vi khuẩn vẫn âm thầm tồn tại trong cơ thể, có thể kéo dài nhiều năm.
- Giai đoạn 3 (Muộn): Xảy ra ở khoảng 15–30% người không được điều trị. Giai đoạn này có thể gây tổn thương nặng đến tim mạch, thần kinh trung ương, mắt, gan, xương…
3. Tại sao giang mai lại nguy hiểm?
- “Ẩn mình” trong thời gian dài: Người bệnh dễ bỏ qua hoặc nhầm với các bệnh lý da liễu thông thường.
- Gây biến chứng nghiêm trọng: Mù, liệt, tổn thương nội tạng, thậm chí tử vong nếu không được điều trị đúng cách.
- Lây nhiễm âm thầm: Có thể lây cho bạn tình ngay cả khi không có biểu hiện bệnh rõ ràng.
-
Điều trị và phòng ngừa
- Điều trị: Bằng thuốc kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ.
- Phòng ngừa:
- Sử dụng bao cao su đúng cách khi quan hệ tình dục.
- Tầm soát các bệnh tình dục định kỳ, đặc biệt với người có nhiều bạn tình hoặc bạn tình mới.
- Phụ nữ mang thai cần được xét nghiệm giang mai sớm để phòng giang mai bẩm sinh cho con.
📌 Kết luận
Giang mai là một bệnh lý nguy hiểm nhưng có thể điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm. Chủ động bảo vệ bản thân, quan hệ tình dục an toàn và khám sức khỏe định kỳ là biện pháp then chốt để kiểm soát bệnh trong cộng đồng.
📚 Nguồn tài liệu:
- Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Syphilis – STD Facts. https://www.cdc.gov/std/syphilis/stdfact-syphilis.htm
- World Health Organization (WHO). Sexually transmitted infections (STIs) fact sheet. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/sexually-transmitted-infections-(stis)
- Bộ Y tế Việt Nam. Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị các bệnh lây truyền qua đường tình dục, 2022.
